Veelgestelde vragen

Wij zijn onderweg om een Herenboerderij te realiseren. Een eigen boerderij waarmee we grip krijgen op wat we eten en de wijze waarop dat geproduceerd wordt. Er is nog plaats voor nieuwe leden. Samen met jou willen we dit avontuur aangaan en ervaring opdoen rondom ‘samen duurzaam voedsel produceren’.

Omdat we misschien nog niet op alle individuele vragen een exact antwoord kunnen geven, hebben we hieronder veelgestelde vragen en de antwoorden op een rijtje gezet.

Als je wilt zien hoe het er in de praktijk aan toe gaat op een herenboerderij kun je het filmpje, opgenomen op de reeds bestaande Herenboerderij Wilhelminapark in Boxtel, bekijken.

Wat is een Herenboerderij?

Een Herenboerderij is een kleinschalig coöperatief gemengd boerenbedrijf. Een coöperatie van ongeveer 200 huishoudens is eigenaar en samen hebben ze een boer in dienst die exclusief voor hen, het eten produceert dat ze willen. Denk daarbij aan groenten, fruit, aardappelen, uien en vlees van runderen, varkens en kippen. Een Herenboerderij is 15 tot 20 hectare groot en voedt circa 500 mensen.

Herenboeren

Wat is Herenboeren Nederland?

Herenboeren Nederland is een stichting. Het team van Stichting Herenboeren Nederland heeft zich sinds 2016 ontwikkeld tot een professionele organisatie van ongeveer 20 medewerkers en een aanvullende expert-pool van nog eens ruim 15 mensen.die wil aantonen dat de productie van ons dagelijks voedsel anders, beter en bovenal duurzamer kan. Zij doen dat door het bieden van ondersteuning, het vergaren en ontsluiten van kennis voor de ontwikkeling van Herenboerderijen in Nederland en het “meenemen” van politiek en belangenorganisaties in het gedachtegoed van herenboeren.Tijdens de opstartfase adviseren zij beginnende herenboerderijen die gebruik kunnen maken van wat reeds is ontwikkeld en voorbereid. Ook als de herenboerderij straks daadwerkelijk draait blijven de lokale herenboerderij gebruik maken van diensten van Herenboeren Nederland om zo een aantal ondersteunende zaken efficiënter te kunnen organiseren.

Op de website van Herenboeren Nederland staat meer informatie over de beweging waar Herenboeren onderdeel van uitmaakt. Lees bijvoorbeeld over de Farming Communities, Green Deal en Platform Bodem en Voedsel.
Wat is Herenboerderij Hoeve van der Meulen?

Herenboerderij Hoeve van der Meulen is coöperatie gevormd door een groep mensen uit de omgeving van Goes die samen een eigen boerderij beheren: een Herenboerderij. Dit doen ze door gezamenlijk grond te pachten van Het Zeeuws Landschap en een boer aan te nemen. Een Herenboerderij bestaat uiteindelijk uit ongeveer 200 huishoudens ofwel 500 monden. Met elkaar vormen we een coöperatie. De leden zijn mede-eigenaar van de boerderij en worden nauw betrokken bij de productie van ons voedsel, zodat we weten waar ons eten vandaan komt.

De visie achter een Herenboerderij is: meer grip op wat je eet, de voedselketen verkorten door consument en producent dichter bij elkaar te brengen, dierenwelzijn, eten met aandacht voor landschap en respect voor natuur. Dat alles met als dieper liggend doel om de uitputting van de aarde een halt toe te roepen en een leefbare planeet achter te laten voor de generaties na ons. En zo’n beweging samen met anderen te vormen! Want het fundament van zo’n Herenboerderij bestaat uit een groep mensen met deze zelfde intenties.
Zijn er nog meer Herenboerderijen?

Duurzaam en lokaal geproduceerd voedsel

Wat eet je als Herenboer?

De leden beslissen gezamenlijk wat ze willen eten. De coöperatie stelt elk jaar een teeltplan vast. De bodem van de Herenboerderij bepaalt wat er in technische zin aan groenten en fruit verbouwd kan worden. Maar het zijn de bodem, de seizoenen en de wensen van de Herenboeren, die bepalen wat er daadwerkelijk op die grond verbouwd gaat worden en welke dieren er gehouden worden. Vanzelfsprekend eten de Herenboeren dus met de seizoenen mee. Het is de bedoeling per week in ieder geval vijf soorten groenten van het land te halen. Waarmee, is de ervaring van draaiende herenboerderijen, bij volledig in bedrijf zijn in zo’n 60% van de voedselbehoefte van de leden kan worden voorzien.
Kun je als vegetariër ook mee doen?
Hoe wordt de kwaliteit van producten gewaarborgd?

Fruit en groenten worden wekelijks geoogst. Als we kiezen voor afhaalplekken, dan worden deze producten in kratten afgevoerd. Overtollige bladresten blijven achter op de boerderij. We streven ernaar zo weinig mogelijk eten te verspillen. Dit betekent dat producten met een afwijkende vorm of maat, of met een plekje of vlekje, niet worden weggegooid. Producten van ondermaatse kwaliteit worden verwerkt tot veevoer.

We slachten de dieren niet zelf. Dat laten we over aan een professionele slager, die werkt conform de hygiënevoorschriften van de Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA).

Waar precies de grens ligt tussen goede en ondermaatse kwaliteit zal de praktijk moeten uitwijzen en kunnen we samen bepalen. Bij hoge opbrengsten zullen we wellicht strenger kunnen en/of willen selecteren.
Werkt een Herenboerderij biologisch?

Officieel niet. Biologisch is een officieel door SKAL verleend keurmerk. Iedereen die een biologisch product koopt bij een boer, speciaalzaak of supermarkt, weet dan dat het voldoet aan de criteria van het keurmerk. Binnen de coöperatie kopen we niet, zijn we onze eigen markt en bepalen we zelf hoe we werken aan een in alle opzichten duurzame voedselproductie. Het is onderdeel van onze zoektocht naar de ‘meest duurzame vorm van landbouw’. We noemen het zelf ook wel natuur gedreven landbouw.

We vinden transparantie en grip op de methode momenteel het belangrijkste sturingselement. Vraag gestuurd voedsel produceren, zo natuurlijk mogelijk; dat is wat ons drijft.

We zoeken naar de draagkracht van de bodem voor voedselproductie, uitgaande van een gezonde bodem in een gezond landschap. Het gebruik van middelen wordt hierbij zoveel mogelijk voorkomen. En mocht het noodzakelijk zijn, dan gebruiken we niet chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen, die ook in de biologische landbouw zijn toegestaan.
Wat is natuurgedreven of natuurinclusief?

Herenboeren willen gezond en duurzaam voedsel. Daarom kiezen we ervoor geen chemische middelen en kunstmest te gebruiken. Dat lijkt sterk op de biologische landbouw, maar een Herenboerderij gaat nog een stap verder. Natuurinclusieve landbouw is een vorm van landbouw die op alle fronten rekening houdt met de natuur, door deze niet alleen optimaal te gebruiken, maar ook te sparen en te verzorgen. Uiteindelijk moet dat leiden tot een landbouw die het milieu minder belast en zorgt voor verbetering van biodiversiteit op het land. Zorg voor de bodem is de basis van natuur-inclusieve landbouw. Op een Herenboerderij willen we de natuur in haar kracht zetten, en dat we daar dan ook nog gezond en heerlijk van kunnen eten is natuurlijk mooi meegenomen!

Naast natuurinclusief is de Herenboerderij ook circulair, ook wel kringlooplandbouw genoemd. We streven naar een gesloten cirkel met zo min mogelijk input van buitenaf. Vraaggestuurde productie waarbij eventuele overschotten gebruikt worden als diervoer, geruild worden met andere Herenboerderijen of er wordt een goed doel voor gevonden. De producten van een Herenboerderij worden niet verkocht.

Ook regeneratieve landbouw is van toepassing, een vorm waarbij er actief wordt gewerkt aan een gezonde bodem en deze het uitgangspunt vormt voor gezond voedsel.

Hoe werkt het?

Waar haal ik mijn oogst op?

We weten nog niet precies hoe het ophalen van de oogst geregeld gaat worden, maar ga er voorlopig maar van uit dat de oogst wekelijks opgehaald kan worden op Hoeve van de Meulen in ’s Heer Abtskerke.
Hoe worden de besluiten binnen de coöperatie genomen?
Hoeveel tijd kost het om Herenboer te zijn?

Herenboer zijn hoeft geen extra tijd te kosten. De praktijk leert echter dat veel mensen het erg leuk vinden om regelmatig naar de boerderij te gaan. Op die manier ontstaat er een levendige gemeenschap.

Er zijn leden nodig voor bestuur, ploegen en werkgroepen. Je kunt hierbij denken aan ploegen en werkgroepen die helpen met de oogst of onderhoud, maar bijvoorbeeld ook aan educatie en rondleidingen, monitoring van de biodiversiteit óf het organiseren van activiteiten voor de leden zoals workshops, lezingen, picknicks en feesten.

Leden zijn niet verplicht om deel te nemen aan ploegen, of werkgroepen. Je kunt je ook beperken tot het ophalen van je eten.
Wie doet het dagelijkse werk op een Herenboerderij?
Als de boer weggaat, stop dan ook de Herenboerderij?

Een boer kan ziek worden of in drukke tijden extra hulp nodig hebben. In beide gevallen kan hij hulp inroepen van omliggende Herenboerderijen, tijdelijk loonwerkers inhuren, of een extra beroep doen op de leden. We hebben uiteraard ook oog voor de mogelijkheid dat de boer zijn werk niet naar tevredenheid verricht, of dat de relatie met hem niet vruchtbaar blijkt. Het bestuur van Herenboeren Hoeve van der Meulen gaat dan in overleg met Herenboeren Nederland naar een oplossing zoeken. Dit kan betekenen dat we afscheid nemen van de boer en een andere kandidaat voordragen. Stoppen met de Herenboerderij is niet aan de orde.
Hoe kan ik lid worden? Moet ik dan iets ondertekenen?

Financiën

Wat kost het?

Het lidmaatschap kost eenmalig €2000,- voor een gezin en eenmalig €1000,- voor een eenpersoons huishouden. Daarbij geef je op met hoeveel gezinsleden je deel gaat nemen. (eenpersoons huishouden is maar voor 1 persoon) Per deelname kun je aangeven of je met of zonder vlees wilt afnemen. Kostprijs per persoon per maand moet nog vastgesteld worden door de ledenvergadering maar zal ongeveer €60,- per mond, zonder vlees, worden in het eerste jaar. (1x per jaar kun je het aantal deelnemers wijzigen) Je legt je voor 3 jaar vast voor deelname aan de coöperatie. Deze bedragen zullen maandelijks via incasso afgeschreven worden. Heb je interesse in dit concept, stuur dan mail naar hvdmeulen@herenboeren.nl

Oprichting

Het opstartkapitaal van onze Herenboerderij is bijeengebracht door de leden. Met dit geld worden de eerste grote investeringen betaald om de boerderij op te kunnen starten. Denk hierbij aan grondwerk, aanleg van een waterbassin, tunnelkassen, aanschaf van vee, kleine machines en gereedschap. Het hele proces van oriëntatie, onderzoek, realisatie tot een gezonde exploitatie wordt begeleid vanuit Herenboeren Nederland. Dit kost 75.000 euro. NB. de aankoop van land maakt geen onderdeel uit van het startkapitaal.

Exploitatie

Op jaarbasis bedragen de totale exploitatiekosten voor een Herenboerderij ongeveer 250.000 euro die betaald wordt uit de contributie van de leden (zie boven). In de contributie zit ook een jaarlijkse bijdrage aan Herenboeren Nederland verwerkt van ongeveer 40 euro per persoon per jaar.
Kan ik mijn inleggeld terugkrijgen?
Kan ik stoppen als het niet bevalt?

Overig

Kan een Herenboerderij meer dan voedsel produceren?

De Herenboerderij is van haar leden. Elk lid kan dus met initiatieven komen. Te denken valt aan het organiseren van excursies voor scholen in de omgeving, het organiseren van workshops om bijvoorbeeld voedsel houdbaar te maken tot de winter, of het inschakelen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Maar de ontwikkeling van de boerderij zelf heeft eerste prioriteit.
Recept inspiratie nodig?